همه ی پست ها

ارقام شایستگی

    برای هر فرایندی شاخصه هایی وجود دارد تا بتوان با آن میزان کارایی شخص، کار، روش و .. را سنجید. برای ارزیابی کیفیت عملکرد هر دستگاه یا روش آنالیزی نیز تعدادی پارامتر یا ارقام شایستگی تعریف می شود تا هم بتوان نتایج به دست آمده را به صورت یک پارچه تر و قابل فهم ارائه داد و هم بتوان به راحتی برای مقایسه با عملکرد دستگاه های آنالیزی یا روش های توسعه داده شده دیگر  از آنها استفاده…

فلزات سنگین

   به طور کلی هر فلز سمی به عنوان فلز سنگین (heavy metals) در نظر گرفته می شود. اما طبق تعریف فلز سنگین به فلزی اطلاق می شود که چگالی، وزن اتمی یا عدد اتمی بالایی دارند و یا چگالی آن به طور نسبی 5 برابر چگالی آب باشد. فارغ از این تعریف کلی، فلز سنگین یک اصطلاح رایج برای فلزاتی است که در غلظت های پایین سمی هستند و بر این اساس لیست فلزات سنگین بسیار متنوع است.  …

شبکه عصبی مصنوعی (ANN)

   شبکه عصبی مصنوعی (Artificial neural network, ANN)، یا به اختصار شبکه عصبی، به روش هایی اطلاق می شود که مکانیسم عمل مغز انسان یا سیستم عصبی انسان را توسط کامپیوتر شبیه سازی یا مدل سازی می کنند. این روش اولین بار توسط McCulloch و Pitts در سال 1943 پیشنهاد داده شد و در سال های بعد توسط افرادی چون Hebb ,Hopfield ,Kohonen و … بسط و توسعه داده شد. استفاده از شبکه های عصبی در روش های مختلف آنالیز…

میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)

  میکروسکوپ نیروی اتمی (Atomic Force Microscopy) با نام متداول AFM از روش های میکروسکوپ پروب روبشی ست. میکروسکوپ نیروی اتمی  برای غلبه بر مشکل اساسی STM که فقط  توانایی تصویربرداری از سطوح رسانا یا نیمه رسانا را دارد توسعه داده شد. روش AFM، که پیشتر با نام میکروسکوب نیرو-روبشی (scanning-force Microscopy) یا SFM نیز شناخته می شد، توانایی ردیابی توپولوژی نمونه ها در حد بسیار بالا و در سطح اتمی را داراست.    در روش AFM با استفاده از…

میکروسکوپ تونلی روبشی (STM)

   میکروسکوپ تونلی روبشی (Scanning Tunneling Microscopy) یا STM، قدیمی ترین میکروسکوپ های پیمایشگر روبشی هستند که در آن سطح نمونه با یک سوزن تیز اتمی روبش می شود. اصول میکروسکوپ تونلی روبشی وقتی یک اختلاف پتانسیل بین سوزن و نمونه اعمال می شود، الکترون ها بین سوزن فلزی و نمونه حرکت تونلی خواهند داشت. از جریان ایجاد شده از حرکت الکترون ها برای تعیین توپوگرافی سطح نمونه استفاده می شود.   سوزن یا تیپ (Tip) معمولا از جنس تنگستن…

میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)

  میکروسکوپ الکترونی عبوری (Transmission Electron Microscope) با نام متداول TEM، یک ابزار آنالیزی برای دیدن نمونه ها در محدوده میکرومتر  (i10-6 m) تا نانومتر (i10-9 m) است. اساس روش TEM مشابه روش های میکروسکوپی نوری ست. اما در روش TEM  از پرتو الکترونی به جای پرتو نوری استفاده می شود و به همین علت جزئیات و پیچیدگی هایی غیرقابل دسترس با میکروسکوپ نوری در تصاویر TEM به راحتی قابل مشاهده خواهد بود.  میکروسکوپ الکترونی عبوری قوی ترین میکروسکوپ است که…

میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)

  میکروسکوپ الکترونی روبشی (scanning electron microscope)، که بیشتر با نام اختصاری SEM شناخته می شود، یک میکروسکوپ الکترونی ست که به خاطر جزئیات تصویری خوبی که از سطح یا نزدیک سطح (near surface) نمونه فراهم می کند، به یک ابزار آنالیزی متداول و قابل اعتماد تبدیل شده است. اصول میکروسکوپ الکترونی روبشی    در میکروسکوپ الکترونی روبشی، یک پرتو الکترونی در یک پروب (پیمایشگر) ظریف متمرکز شده و یک سطح مستطیلی کوچکی از نمونه به صورت خطوط موازی (raster)…

میکروسکوپ نوری

  در نور مناسب چشم انسان می تواند دو نقطه با فاصله 0.2 میلی متر را بدون استفاده از هرگونه لنز (عدسی) از هم تشخیص دهد. این فاصله را توان تفکیک (resolution power) می نامند. استفاده از یک لنز یا مجموعه ای از لنزها (میکروسکوپ) چشم انسان را به دیدن فواصل کمتر از 0.2 میلی متر قادر می سازد.   هدف اصلی تمام میکروسکوپ ها بزرگ نمایی (Magnification) تصاویر است. میکروسکوپ های نوری (optical microscope)، قدیمی ترین نوع میکروسکوپ هستند.…

مقدمه ای بر آنالیزهای میکروسکوپی

    همان طور که می دانیم، میکروسکوپ ها ابزاری هستد که برای دیدن چیزهایی که با چشم (غیرمسلح) قادر به دیدن آنها نیستیم، به کار می روند. وظیفه اصلی یک میکروسکوپ، بزرگ نمایی چندین برابری (از چند ده برابر تا چند میلیون برابر) با تفکیک مناسب است تا جزئیات و مشخصات ماده مورد نظر قابل مشاهده و فهم شود. انواع میکروسکوپ ها ابزارهای اصلی در آنالیز میکروسکوپی هستند. آنالیز میکروسکوپی  آنالیز میکروسکوپی (Microscopic Analysis) به دسته ای از روش…

کروماتوگرافی سیال فوق بحرانی (SFC)

  اساس کروماتوگرافی سیال فوق بحرانی (Supercritical fluid chromatography, SFC) استفاده از سیال فوق بحرانی به عنوان فاز متحرک است. یک سیال فوق بحرانی ترکیبی است که بیش از دمای بحرانی و فشار بحرانی اش گرم و فشرده می شود. دمای بحرانی (Critical temperature, Tc) دمایی ست که بالاتر از آن دما یک ماده نمی تواند به صورت مایع وجود داشته باشد هر چقدر که فشار را بالا ببریم. و به همان صورت فشار بحرانی (Critical pressure, Pc) فشاری ست…